دوره 6، شماره 60، اردیبهشت 1402، صفحات 135 - 143

نویسندگان : مجید ابراهیمی* ¹ ، معصومه جهان آبادیان ² ، پرویز اعتباریان ³

چکیده :
در روند بررسی مجازاتها ، مجازات زندان مربوط به زمان آغاز مدنیت و فاصله گرفتن از توحش و انتقام های شخصی است . حال اینکه در ابتدا نیز زندان محیطی بسیار خشن و زندانیان فاقد هر گونه حقوقی بودند اما با گذر از مراحل مختلف تاریخی و گسترش نظریات مصلحان ، علمای مذهبی و اندیشمندان علوم کیفری، حقوقی برای زندانی در نظر گرفته شد و بعدها ، پس از بررسی نتیجه مجازات زندان و ابعاد منفی آن برای زندانی و اجتماع ، رویکرد حذف و جایگزینی زندان در دستور کار دولتها قرار گرفت . سازمانهای بین المللی و در راس آن سازمان ملل متحد نیز با اتخاذ چنین رویکردی در گام اول سعی در شناسایی حقوق زندانیان و در گام دوم نیز توصیه هایی را مبنی بر حذف و جایگزینی زندان ارائه نموده است. پس از گذشت 63 سال از اولین حرکت در مورد زندانیان در سازمان ملل و ایجاد رویه های مفید در مورد حقوق زندانیان با تصویب انواع اعلامیه ها و قطعنامه ای غیر الزام آور اینک زمان تدوین و تصویب یک کنوانسیون جامع در مورد حقوق افراد محبوس به صورت الزام آور می باشد که کمیته ای خاص نیز مسوول اجرایی کردن و نظارت بر اجرای آن گردد. در نظام حقوق بین الملل به دسته های مختلف زندانی اشاره شده است که متناسب با شرایط هریک حقوق خاصی برای آنها در نظر گرفته شده است نظیر بازداشت شدگان، زنان زندانی، کودکان و نوجوانان زندانی و افراد ناتوان و سالمند زندانی که در حقوق بشر مطرح می باشند و اسرای جنگی که در حقوق بشر دوستانه به آنان پرداخته شده است.

کلمات کلیدی :
مسوولیت، نظارت، کنترل و حقوق زندانیان، حقوق بشر دوستانه، مجازات زندان