دوره 2، شماره 19، آذر 98، صفحات 0 - 0

نویسندگان : امیر الهامی ¹ ، فاطمه محمدزاده* ²

چکیده :
نماد به عنوان یک عنصر ادبی با ظرفیت چندمعنایی، علاوه بر اینکه ارزش‌های بلاغی بسیاری دارد، گاهی دستمایة آفرینشگران ادبی برای بیان مضامین مختلف اجتماعی و سیاسی نیز بوده‌است. داریوش عبادالهی از نویسندگان دهة چهل و پنجاه است که به دلیل شرایط خفقان‌آور سیاسی و اجتماعی آن دوره، اندیشه‌ها و مطالبات خود و جامعه را در قالب داستان‌هایی برای کودکان و نوجوانان و به صورت نمادین بیان کرده‌است. هدف از نگارش این مقاله، بررسی چگونگی استفادة عبادالهی از انواع نمادهای حیوانات، گیاهان، نمادهای برگرفته از طبیعت و موجودات افسانه‌ای در قالب داستان‌های کودکان و نوجوانان و برای بیان مقاصد سیاسی و اجتماعی اوست. کثرت انواع نمادها در داستان‌های عبادالهی علاوه بر اینکه نشان‌دهندة نگاه مأیوسانة او به حاکمیّت آن دوره و مشکلات سیاسی است، بیان‌کنندة خلاقیّت او در چگونگی استفاده از این نمادها است. این مقاله به روش تحلیلی ـ توصیفی نوشته شده‌ است و نشان می‌دهد که عبادالهی از همة این نمادها که زیرمجموعه‌های بسیاری نیز دارد، به‌خوبی استفاده کرده‌است؛ به‌طوری که می‌توان گفت نمادهای او بازنمایی‌کنندة سیاست‌های حاکم بر جامعه، زورمداری دشمنان و ابرقدرت‌‌ها و مظلومیّت انسان‌های ضعیف است. از میان نمادهای حیوانات، راسو نماد پیش‌روندگی است و با ویژگی‌هایی که دارد، حیوانات ضعیف را به مقابله با قدرت‌های برتر تشویق می‌کند. از میان عناصر طبیعت گرما، سرما، باد و.. طبیعتی ویرانگر دارند که باز هم به ابرقدرت‌هایی که زندگی مردم را نابود می‌کنند، اشاره دارند. موجودات افسانه‌ای همچون غول و اژدها نیز قدرت‌هایی هستند که تلاش می‌کنند مردم را از طبیعی‌ترین حقوق خود محروم کنند.

کلمات کلیدی :
داریوش عبادالهی، داستان‌های کودکان و نوجوانان، نمادهای حیوانات، گیاهان، موجودات افسانه‌ای