دوره 4، شماره 41، مهر 1400، صفحات 110 - 95

نویسندگان : صحبت الله سلطانیان ¹ ، محمّدمهدی کریمی نیا* ² ، مجتبی انصاری مقدم ³

چکیده :
غبن در لغت به معناى فريفتن وگول زدن آمده است. در اصطلاح حقوقى، عبارت است از زيانى كه در اثر عدم تعادل بين عِوض معامله و ارزشى كه مورد معامله واقعاً دارا بوده است، به ميزان فاحش(چشم گیر) به طرف معامله؛ يعنى مغبون، وارد شده است. وظیفه فسخ معامله با تحقق شرائط، به عهده طرفی است که در معامله مغبون شده است. قانون منسوخ ضابطه مندتر بود وهمه قضات رویه یکسانی داشتند. اما سپردن ضابطه ی تشخیص غبن به عرف(که بر اساس منابع فقهی صورت گرفته است)، قدری آن را دچار اشتباه در تشخیص کرده است؛ خيار غبن در اقسام مبيع عين معيّن، كلى در معيّن و كلى فى‏الذمه جارى مى‏شود و بر طبق ماده‏ى 420 ق.م. پس از علم به آن فورى است. در صورتى كه خيار غبن، به ميزان فاحش هنگام عقد، ساقط شود و پس از معامله معلوم شود كه غبن افحش بوده، باتوجه به عدم تصریح غبن افحش درقانون مدنی، مغبون با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتاوای معتبر، در اجرای اصل 167 قانون اساسی ومادة 3 قانون آیین دادرسی مدنی، حق فسخ معامله را خواهد داشت. اسقاط خيارغبن وتاثیرآن درسقوط میزان غبن فاحش وافحش موضوع اصلی این تحقیق است.

کلمات کلیدی :
غَبن فاحش، اَفحش، منابع معتبر، میزان سقوط غبن