دوره 6، شماره 62، تیر 1402، صفحات 115 - 125

نویسندگان : محمد رضا شهیدی پاک* ¹

چکیده :
ابن ابار در جامعه عهد موحدین که تشیع خود را پنهان کرده بود بدنیا امد، او در بلنسیه شرق اندلس به مقامات علمی دست یافت و در شمار رجال موثر و با نفوذ معارف اسلام و سیاست درآمد. کاتب ویژه اولین خلیفه دولت حفصیان در تونس شد. عصر او مصادف با تهاجم قشتاله و اراگون و با حمایت دول اروپایی برای باز پس گیری اندلس است. مهمترین دلیل هوشیاری و انتباه او در برابر تهاجم صلیبی اروپا برای باز پس گیری اندلس، قصیده بلند اندلسیه او است که در ادبیات سیاسی نظامی عرب اندلسی ملندگار شده است. این مقاله به کتاب "درر السمط فی اخبار السبطین " او پرداخته است که انگیزه نگارش آن را ضایع شدن حق اهل بیت در اندلس دانسته است و بدین وسیله ابن ابار سنت تاریخ نگاری شیعه در مورد سبطین را زنده نگه داشته استد. این کار در حقیقت نوعی مقتل اندلسی ( با وجود مقتل اصلی او که مفقود است) مستقل از ابن ابار است که اعتقادات کالبدی شیعه و خطوط اصلی تشیع بوسیله ادیب و مورخ و سیاستمدار اندلسی به شکل معارف شرقی (مانند مرور اعتقادات در دعای ندبه است) تشیع طوری ترسیم شد که موجبات – قتل او - نخستین قتل و تبعید زنجیره ای دانشمندان شیعه اندلسی فراهم شد و تاسیس اجتماع ان ها در افریقیه منتفی شد و همت انها و اقدامات سیاسی اجتماعی ان ها بی اثر و جمع انان متلاشی شد و تشیع نتوانست در دور جدید قدرت در غرب اسلامی به صورت دولتی ظهور کند و در ادبیات باقی ماند. مهمترین مصدر دولتی معاصر حفصیان، ترور دردناک او با ضربات متعدد نیزه را گزارش کرده است. سرنوشت تشیع در اندلس در سایه سنگین وگسترده تاریخ نگاری اموی که هنوز بر همه جهان اسلام از ایران تا مصر عربستان مراکش و...حاکم است، پنهان مانده است,

کلمات کلیدی :
ابن ابَّار، درر السمط، اندلس