دوره 7، شماره 81، بهمن 1403، صفحات 90 - 104

نویسندگان : محمد مرادی کانی باغی* ¹

چکیده :
مدرنیته یک وضعیت جهانی از تحول مداوم اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی تجربه انسانی است که در آن سنت یا دین نقش قابل توجهی ندارند. کاهش تدریجی نقش دین در مدرنیته از طریق اجرای اصول سکولاریسم، جهان را به بحران یا جاهلیت (بی‌خدایی) کشانده است. که جامعه‌شناسانی مانند آنتونی گیدنز آن را «بحران مدرنیته» می‌نامند. در پاسخ به این وضعیت، بسیاری از جنبش‌های احیاگری اسلامی پدیدار شده‌اند. انقلاب ایران در سال‌های ۱۳۵۷ به بسیاری از جنبش‌های احیاگری اسلامی موجود قوت بخشید و الهام‌بخش ظهور بسیاری دیگر شد.پدیده احیاگری اسلامی معاصر یک پاسخ تحول‌آفرین مذهبی به بحران مدرنیته است. یعنی ناتوانی سکولاریسم و فرآیند سکولاریزاسیون در تحقق وعده ارائه یک مدل نظم جهانی کامل. احیاگری اسلامی معاصر ضد مدرنیته نیست بلکه مخالف سکولاریسم است و تلاشی است برای هدایت مدرنیته از بحران آن از طریق یک فرآیند جامع و قوی اسلامی‌سازی - معرفی گسترده آیین‌ها، اعمال، فرآیندهای اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی و توسعه‌های نهادی اسلامی به الگوی زندگی روزمره مدرن - و تبدیل مدرنیته ازسرزمین جنگ به سرزمین صلح. این مقاله استدلال می‌کند که احیاگری اسلامی معاصر به دنبال هدایت مدرنیته از بحران فعلی آن از طریق یافتن الگوی جهانی زندگی در اسلام است. و بیان می‌کند که احیاگری اسلامی ضد مدرنیته نیست بلکه واکنشی مذهبی علیه پیامدهای منفی مدرنیته، به ویژه علیه سکولاریسم است.

کلمات کلیدی :
بحران مدرنیته، احیاگری اسلامی، مدرنیته، عقلانیت، احیاگری، سکولاریسم